چکیده:
این پژوهش به بررسی اصول ثابت و متغیر برخورد اهل‌بیت با مردم و اخلاق و معاشرت اجتماعی آن‌ها اختصاص دارد. نویسنده می‌کوشد اسوه بودن اهل‌بیت را در سیره اجتماعی آنان به تصویر کشیده و ابعاد اجتماعی شخصیت آنان را معرفی کند. از نظر وی اصول رفتار اجتماعی و اخلاقی اهل‌بیت (ع) با دشمنان و یا غیرمسلمانان، در مقایسه با مؤمنان و شیعیان تابع شرایط خاص زمانی، مکانی و موقعیت‌های اجتماعی و سیاسی تفاوت داشت. نوشتار حاضر در چهار فصل تدوین و ارائه شده است. نگارنده در فصل اوّل کلیاتی درباره مفهوم واژه‌های سیره، اهل‌بیت، اخلاق، محاسن، مکارم اخلاق و اخلاق اجتماعی مطرح کرده و اصول ثابت و متغیر در سیره اخلاق اجتماعی اهل‌بیت (ع) را بررسی می‌کند. وی در این زمینه به ساده‌زیستی و عدم ساده زیستی آن‌ها در شرایط اجتماعی مختلف، نقش اخلاق اجتماعی اهل‌بیت، سیره اخلاقی آنان در گسترش اسلام و چگونگی اسوه بودن سیره اهل‌بیت (ع) در عصر حاضر اشاره کرده و برخورد متفاوت ائمّه (ع) را با دوستان و دشمنان تفسیر می‌کند. در فصل دوم نویسنده به رفتار اهل‌بیت (ع) با انسان‌ها جدا از مسلمان بودن یا نبودنشان می‌پردازد و اجرای عدالت اجتماعی در حقّ همه آن‌ها به‌صورت یکسان، مساوات همگان در برابر قانون شرع مقدّس اسلام، وفا به عهد با تمام افراد بشر، عفو دیگران در حقوق شخصی خویش، صداقت و یکرنگی و برخورد نرم با همه مردم در مقام دعوت آنان به دین اسلام را جزو اصول ثابت اهل‌بیت با مردمان جهان ارزیابی می‌کند. در فصل سوم رفتار اهل‌بیت (ع) با مؤمنان همچون: تکریم، تواضع و فروتنی، غمخواری و غم‌زدایی و اجابت دعوت آنان به تصویر کشیده شده است. در فصل چهارم نیز نوع برخورد اهل‌بیت (ع) و پیامبر اکرم با غیرمسلمانان، مسلمانان فاسق، یهودیان، کفّار غیر معاند، کفّار معاند، منحرفان و صاحبان عقاید فاسد ذکر می‌شود.
کلیدواژه‌ها:اهل بیت (ع)، اخلاق، ارتباط، معاشرت، سیره اجتماعی، جامعه، تکریم.
