چکیده:

 از آنجا که اخلاق در سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) جایگاه والایی داشته، تا جایی که خداوند متعال در قرآن، پیامبر (ص) را به داشتن خلق عظیم می‌ستاید و از آنجا که خود آنان به تربیت اخلاقی پیروان خود اهتمام فراوانی داشتند و این تلاش‌ها قرین موفقیت‌های شگرفی بوده است، در این رساله کوشیده‌ایم تربیت اخلاقی را در سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) بررسی کنیم. روش تحقیق مورد استفاده در این رساله روش تحلیلی _ توصیفی است و پرسش‌های اصلی آن عبارتند از: 1) تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) بر چه بنیادهایی استوار است؟ 2) اهداف تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) چیست؟ 3) چه اصولی بر تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) آنان حاکم بوده است؟ 4) پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) از چه روش‌ها و فنونی برای تربیت اخلاقی استفاده می‌کردند؟ 5) پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) با رفتارهای غیراخلاقی مردم چگونه برخورد می‌کردند؟ یافته‌های تحقیق نیز به شرح ذیل است: الف) در سیره معصومان (ع) شش مبنا برای تربیت اخلاقی وجود دارد: در هم تنیدگی دین و اخلاق، صالح بودن عمل و انگیزه عمل، مکملیت عقل و وحی، در هم تنیدگی اصل و فضیلت، فرا دنیوی بودن مراتب و درجات اخلاق، جدال پیوسته عقل و جهل. ب) هدف غایی تربیت اخلاقی در سیره معصومان (ع) دستیابی متربی به استقلال اخلاقی است، به‌گونه‌ای که بتواند خوب و بد را تشخیص داده و بدون تأثیرپذیری از خواسته‌های نامشروع خود و دیگران، آن را به اجرا بگذارد. ج) اصول تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) عبارتند از: اصل در هم تنیدگی تربیت دینی و تربیت اخلاقی، اصل تزکیه ظاهر و باطن، اصل در هم تنیدگی پرورش تفکر و تعبد، اصل درهم تنیدگی آموزش اصول و پرورش فضایل اخلاقی، اصل تدریج و اصل اجتهاد با نفس. د) روش‌های تربیت اخلاقی در سیره به پنج گروه تقسیم می‌شوند: 1) روش‌های زمینه‌ساز؛ 2) روش‌های پرورش شناخت و تفکر اخلاقی؛ 3) روش‌های پرورش گرایش‌ها و عادت‌های اخلاقی مطلوب؛ 4) روش‌های اصلاح رذایل: اغماض و چشم‌پوشی، تذکر، وعده، برخورد تند، ایجاد فشار اجتماعی؛ 5) روش‌های حفظ فضایل.

 مقالات مرتبط:

نقد و بررسی کتاب سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع): تربیت فرزند، محمد داودی، نامه علوم انسانی تابستان و پاييز 1384، شماره 12، (14 صفحه، از 161 تا 174).

فصول پایان‌نامه:

این رساله در چهار فصل ارائه شده است:
فصل اول: «طرح تحقیق»
* مقدمه
* بیان مسئله
* اهداف تحقیق
* سؤال‌های اصلی تحقیق
* روش‌شناسی تحقیق
فصل دوم: «مبانی نظری و پیشینه تحقیق»
فصل سوم: «تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع)»
* بخش اول: مفهوم شناسی
* بخش دوم: بنیادهای تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع)
* بخش سوم: اهداف تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع)
* بخش چهارم: اصول تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع)
* بخش پنجم: روش‌های تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع)
فصل چهارم: «جمع‌بندی و نتیجه‌گیری».

نوشتن دیدگاه