چکیده:

 یکی از بحث‌های دیرینه در عقاید اسلامی، بحث و گفتگو در مورد ضرورت یا عدم ضرورت عصمت در امام است. در مذهب شیعه بر ضرورت وجود عصمت در امام اتفاق‌نظر می‌باشد؛ چراکه مقام امامت، پایه و اساس اسلام را تشکیل می‌دهد؛ و از جمله دلایلی که برای اثبات اعتقاد خود می‌آورند؛ آیات و روایاتی است که از پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) رسیده؛ از جمله‌ی آن آیات، آیه 33 سوره‌ی احزاب می‌باشد، در این نوشتار روایات عصمت که در کتب معتبر حدیثی شیعه، هم چون «الکافی، معانی الاخبار، الخصال، کفایة الاثر» وجود دارند، مورد بررسی سندی متنی قرار گرفته و مشخص شده که مهم‌ترین مستند عصمت امامان (ع)، وجود نصوص قرآنی و روایاتی است که در میان امامیه بر آن‌ها اتفاق‌نظر وجود دارد؛ و از آنجا که هدف اصلی، بررسی روایاتی است که لفظ «عصمت» در آن‌ها بکار رفته، در حالت عادی می‌توان گفت که؛ وضعیت راویان، بر مبنای آراء رجالیون شیعه، بررسی و معلوم شد که در بیشتر سلسله سند روایات عصمت، افراد موثق قرار گرفته‌اند و البته اندکی از آنان نیز بر طبق گفته‌های رجالیان موثق نیستند، ولی درصدی از این راویان مجهول، افرادی هستند که در سلسله سند روایات «کامل الزیارات» قرار گرفته‌اند و از آنجا که ابن قولویه، در مقدمه این کتاب، همۀ راویان این کتاب را ثقه، معرفی کرده است، می‌توان برای این افراد، درجه‌ای از وثاقت قائل شد. در بین این روایات، اکثر این روایات از نوع احادیث معنعن هستند که شامل احادیث موثق، صحیح و حسن می‌باشند؛ اما افرادی با توجه به مبانی فکری و عقیدتی خویش، عصمت را در غیر پیامبر اکرم (ص) نمی‌پذیرند و از دلایلی که بر عدم عصمت ائمه معصومین (ع) می‌آورند، روایاتی است که از معصومین (ع) رسیده است که از جمله آن روایات است: استغفار و توبه معصومین (ع), درباره احادیثی که دال بر عدم عصمت معصومین (ع) می‌باشد باید گفت؛ اولاً: این‌گونه احادیث، از نظر سندی ضعیف هستند ثانیاً: این‌گونه احادیث بیشتر جنبه تعلیمی و تربیتی و ترک اولی دارد و همچنین با توجه به احادیثی که افرادی، امامان (ع) را تنها به‌عنوان (ائمه ابرار) معرفی کرده‌اند، باید گفت که؛ استدلال این افراد تنها ناظر به روایاتی است که ائمه (ع) در این‌گونه روایات تنها به ابرار بودن خود اشاره کرده‌اند و این دلیل بر عدم عصمت آنان نمی‌باشد؛ چون در احادیث فراوان دیگر امامان (ع) خود را معصوم معرفی کرده‌اند.

 کلیدواژه‌ها:امام، عصمت، روایات، شبهات، گناه، ابرار.

مقالات مرتبط:

بررسی متنی سندی روایات عصمت امامان (ع)، صمد عبداللهی عابد، جمشید بیات، محمد احسانی اصل، حسنا، پاییز 1393، شماره 22، (39 صفحه، از 16 تا 54).

 فصول پایان‌نامه:

این رساله در سه فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات و مفاهیم»
* امام از دیدگاه لغت شناسان
* ضرورت امامت
* امامت از دیدگاه متکلمین
* عصمت از دیدگاه لغت شناسان
* عصمت از منظر اندیشمندان معاصر
* تبیین چگونگی تحقق عصمت
* تاریخچه عصمت
فصل دوم: «بررسی احادیث دال بر عصمت امامان (ع)»
فصل سوم: «بررسی روایات دال بر عدم عصمت امامان معصوم (ع)»
* بخش اول: احادیث عدم عصمت
  بررسی الفاظ دلالت کننده بر وقوع گناه
  ماهیت توبه و استغفار
  جایگاه توبه و استغفار
  مراتب توبه
* بخش دوم: نظریه علمای ابرار.

نوشتن دیدگاه