چکیده:
نقش مهم امامت در هدايت انسان به‌سوی سعادت و کمال دنيوي و اخروي، لزوم شناخت مصادر و منابع علوم ائمه معصومين (ع) را به‌عنوان يکي از مهم‌ترين مسائل مربوط به امامت، آشکار می‌سازد؛ زيرا اثبات علم آنان و تبيين منشأ آن، در استحکام مباني شيعه و تبيين لزوم رجوع به امامان معصوم (ع)، و همچنين در اثبات حجيت سنت آنان، نقش بسزايي دارد. فرضيه‌ای که در اين پژوهش پيگيری می‌شود آن است که علوم ائمه اهل‌بیت (ع) به علم خداوند منتهي مي‌گردد، و در نتيجه سخن ائمه اهل‌بیت (ع) حجت خواهد بود. ضرورت وجود امام از پشتوانه دلايل متقن و مستحکمی برخوردار بوده، و امام همچنين بايد داراي ويژگي‌هاي ممتازی همچون عصمت، اعلميت، آگاهي از کتب آسماني پيشين، و حوادث گذشته و آينده برخوردار باشد. در مجموع، ويژگي‌هاي امام و رهبر ديني را می‌توان در چهار دسته جسمي، رواني و اخلاقي، ذهني و علمي، و خانوادگي تقسيم‌بندي کرد، که مديريت، رهبري و اعلميت از مهم‌ترين آن‌ها به‌شمار می‌رود. همچنين گستره وظايف امام را اموري چون حفظ دين از بدعت، تشکيل حکومت و هدايت مردم تشکيل می‌دهد. در نظام اعتقادي شيعه، و همچنين از منظر قرآن، رسول خدا (ص) و حتی اهل سنت، ائمه معصومين (ع) داراي جايگاه بسيار والايي هستند. مصادر علوم اهل‌بیت (ع) بر اساس دلايل قرآني، روايات و شواهد تاريخي، شامل قرآن، سنت، کتاب اميرالمؤمنين، مصحف فاطمه (س)، کتاب جفر، اسم اعظم، تحديث فرشتگان و روح‌القدس، الهام، شهود و مکاشفه می‌باشد. بر اين اساس، منابع علوم ائمه (ع) کاملاً به علم خداوند، که همان علم لدني است، منتهي مي‌گردد. بدين ترتيب، سنت که شامل قول، فعل و تقرير ائمه (ع) می‌شود، حجت خواهد بود، و بر اين اساس، زمامداري و مديريت دين و دنيا برای آن‌ها بوده، و با وجود آنان شخص ديگري حق دخالت در امور مسلمين را ندارد؛ مگر اين‌که به نيابت از آنان باشد.
