چکیده:

 یکی از ویژگی‌های مهم پیامبر اسلام (ص) و ائمه (ع) عصمت آنان است که در سایۀ آن کارکرد نبوت و امامت معنا و مفهوم پیدا می‌کند. اصل مسئله عصبت تقریباً مورد اتفاق تمام فرق اسلامی است ولی قلمرو و محدوده آن، از جمله مسائل مورد اختلاف می‌باشد. یکی از علل مهم این اختلاف روایات گوناگونی است که در دودسته اثبات کننده و نفی کنندۀ عصمت قرار می‌گیرند. کتاب کافی شیخ کلینی _ که از مهم‌ترین کتاب‌های حدیثی شیعه است _ مشتمل بر روایات متنوعی در باب قلمرو عصمت است. در این نوشتار سعی شده است تا قلمرو عصمت معصومین در کتاب کافی پیگیری و بررسی شود. عصمت پیامبر (ص) در سه عرصۀ دریافت و ابلاغ وحی، اعمال و سهو و نسیان مورد توجه قرار گرفته است. در هر بخش روایات اثبات کننده و نفی کننده (در صورت موجود بودن) عصمت، همراه با تحلیل و توضیح آن‌ها با استفاده از کلام متکلمان، فیلسوفان، مفسران و محدثان به‌ویژه شروح کتاب کافی ارائه شده است. بخش عصمت پیامبر (ص) از سهو و نسیان، به علت وجود روایات نسبتاً زیادی که به‌نوعی عصمت حضرت از سهو و نسیان را زیر سؤال می‌برند، حجم زیادی را به خود اختصاص داده است؛ که در میان اندیشمندان اسلامی نیز با نام «سهوالنبی» مورد بحث‌های فراوانی قرار گرفته است. می‌توان شیخ کلینی را همچون شیخ صدوق جزء قائلین به سهوالنبی به‌حساب آورد که سهو پیامبر (ص) را در غیر دریافت و ابلاغ وحی می‌پذیرد و آن را با نبوت در تنافی نمی‌داند.

 کلیدواژه‌ها:عصمت، قلمرو عصمت، پیامبر (ص)، ائمه (ع)، گناه، دریافت و ابلاغ وحی، سهو و نسیان، کتاب کافی.

مقالات مرتبط:
ثقةالاسلام کلینی و روایات سهوالنبی (ص)، محمدتقی دیاری بیدگلی، مهدی جدی، حدیث پژوهی، پاییز و زمستان 1392، شماره 10، (22 صفحه، از 125 تا 146)، (علمی _ پژوهشی).

 فصول پایان‌نامه:

این پایان‌نامه در سه فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
* بخش اول: معنا و حقیقت عصمت
* بخش دوم: منشأ و خاستگاه عصمت
* بخش سوم: آشنایی با کتاب کافی
فصل دوم: «قلمرو عصمت پیامبر (ص)»
* بخش اول: عصمت در مقابل دریافت و ابلاغ وحی
  دلایل عقلی عصمت در دریافت و ابلاغ وحی
  دلایل روایی عصمت در دریافت و ابلاغ وحی در کتاب کافی
* بخش دوم: عصمت در اعمال
  دلایل عقلی عصمت در اعمال
  دلایل روایی عصمت در اعمال در کتاب کافی
  روایات اثبات کننده عصمت پیامبر (ص) در اعمال
  روایات نفی کننده عصمت پیامبر (ص) در اعمال
* بخش سوم: عصمت از سهو و نسیان
  روایات اثبات کنندۀ عصمت پیامبر (ص) از سهو و نسیان
  روایات نفی کنندۀ عصمت پیامبر (ص) از خطا و نسیان
فصل سوم: «قلمرو عصمت ائمه (ع)»
* بخش اول: عصمت از گناه
  روایات اثبات کنندۀ عصمت ائمه (ع) از گناه
* بخش دوم: عصمت از سهو و نسیان
  روایات اثبات کنندۀ عصمت ائمه (ع) از سهو و نسیان
  روایات نفی کنندۀ عصمت امام از سهو و نسیان.

نوشتن دیدگاه