چکیده:
تکفیر سلاحی مؤثر برای جداسازی پلیدی و کفر از دامان اسلام است، دقت و توجه به معیارها و موارد جواز تکفیر در بکار گیری صحیح و بجا از آن ضروری است. شناخت دایرهی اسلام و مسلمین و تفکیک آن از دایرهی مؤمنین دارای اهمیت فراوانی است. حریم اسلام و مسلمین دارای قداست و ارزش فوقالعادهای است که ورود به آن سهل و آسان است و خارج کردن مسلمانی از این حریم به دلیلی یقینی نیازمند است. ابراز شهادتین برای قرار گرفتن در دامن اسلام و در زمرهی مسلمین کفایت میکند و روایاتی که متضمن کفر برای گروههایی از مسلمین میباشد بیانگر کفر در مقابل درجات عالی اسلام و ایمان هستند و این با کفر به معنای خروج از اسلام کاملاً متفاوتش است. خلط این دو مبحث، لغزشگاهی است که اشتباه در آن منجر به خسارتهای جبرانناپذیر بر پیکر اسلام خواهد شد. طبق آیات و روایات اهلبیت (ع) عواملی مانند ارتداد و یا انکار ضروری دین میتواند شخص را از اسلام خارج کند که به معنای انکار شهادتین میباشد و یا بازگشت به انکار شهادتین یا یکی از آن دو دارد البته باید توجه داشت، اگر مسلمانی سخنی بگوید که لازمهی سخن او انکار نبوت و یا توحید باشد با شرایطی از جمله توجه به این لازمه و قبول این لازمه، میتوان نام مرتد بر او گذاشت. گروهی معتقدند هرچند گروههای مختلف مسلمین را در دنیا مسلمان بدانیم اما خداوند با همهی آنها در آخرت بسان کافران معامله خواهد کرد. این سخن را صحیح نمیدانیم زیرا هرچند ولایت و امامت ائمهی اطهار (ع) رکن بیبدیل اسلام است و ائمه (ع) حجت بر مردم هستند، اما در صورت جهل و نرسیدن این اصل به مردم، نمیتوان منکر امامت ائمه (ع) را کافر پنداشت و معامله خداوند بر اساس همین علم و یا جهل، قبول و یا جحد و مبارزه با حق و حقیقت است.
کلیدواژهها:تکفیر، کفر، معیار مسلمانی، دایره اسلام، مراتب کفر، مراتب ایمان، تکفیر اعتقادی.
فصول پایاننامه:
این پایاننامه در چهار فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات و مفاهیم»
* بیان مسئله
* پیشینه تحقیق
* اهمیت و ضرورت تحقیق
* مفهوم شناسی کفر و تکفیر
* مراتب و انواع کفر
* روش تحقیق
فصل دوم: «بررسی دلایل جواز و عدم جواز تکفیر»
* گفتار اول: دلایل عدم جواز تکفیر
مقدمه: معنای کفر در روایات
ادله قرآنی
ادله روایی
سیره معصومین (ع)
نهی از تکفیر در کلام معصومین (ع)
سخن فقها پیرامون اسلام و کفر
* گفتار دوم: دلایل جواز تکفیر
ادله روایی جواز تکفیر
سخن فقها پیرامون منافقین و احکام آن
فصل سوم: «اسباب کفر و عوامل تکفیر»
* گفتار اول: ارتداد و انکار ضروری دین
انکار ضروری دین
منکر حکم مجمع علمی
انکار غیرضروری دین
آیا امامت ضروری دین است؟
* گفتار دوم: محاربه با امام
ادله بر اسلام محاربین
ادله بر کفر محاربین
نظر علما
* گفتار سوم: نصب
* گفتار چهارم: تکفیرهای نقل شده از ائمهی اطهار (ع)
تکفیر مربوط به توحید یا نبوت
تکفیر مربوط به امر امامت و ولایت
تکفیر مربوط به فروع دین
تکفیر مردم شهرها و فرقهها.
فصل چهارم: «تکفیر اعتقادی»
* جاحدین و منکرین
* مستضعفین.