چکیده:

 بر اساس گزارش‌های تاریخی و روایی افرادی، اهل‌بیت (ع) را از حد بشری تا مقام الوهیت بالاتر برده‌اند. این تجاوز از حد در اصطلاح قرآن و روایات، «غلو» و این افراد «غالی» نامیده شده‌اند. در این نوشتار روایاتی که حاکی از برخوردهای اهل‌بیت (ع) با غالیان است، مورد ارزیابی قرار گرفته است؛ تا پس از جداسازی روایات صحیح از سقیم، میزان تأثیر شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اهل‌بیت (ع) و شخصیت غالیان را در نوع موضع‌گیری‌های اهل‌بیت (ع) ارزیابی نماید؛ تا از این ارزیابی، نحوه برخورد صحیح با غالیان در زمان‌های بعدی تشخیص داده شود. از بررسی‌ها چنین به دست آمده است: 1- برخوردهایی مانند طرد، تکفیر، لعن، تبری، دستور به قتل و سوزاندن غالیان از صحت صدوری و دلالی برخوردارند؛ 2- اکثر روایات به علت مهمل و مجهول بودن راویان ضعیف‌السند هستند؛ از این‌رو، برخوردهایی مانند دستور به شکستن سر و ترور غالیان قابل اثبات نیستند؛ 3- در شرایطی که اهل‌بیت (ع) حکومت را در اختیار داشته‌اند، مانند زمان حکومت امیرالمؤمنین (ع)، توانایی اجرای حد بر غالیانی که حاضر به توبه نبودند را داشتند و در سایر شرایط تنها می‌توانستند با شیوه‌های دیگر مانند طرد، تکفیر، لعن و تبری و بالا بردن سطح فکر افراد با این جریان مبارزه نمایند و راه خود را از آنان جدا نمایند؛ 4- برخورد اهل‌بیت (ع) با سران غالیان شدیدتر از پیروان آن‌ها بوده و با سران غالیان نیز ابتدا با نصیحت آغاز شده است و درصورتی‌که از رفتار خود دست برنمی‌داشتند، به برخوردهای شدیدتر رو می‌آوردند. روش انجام این تحقیق کتابخانه‌ای و با نقد و تحلیل روایات و اقوال علما دراین‌باره است.

 کلیدواژه‌ها:غلو، غالیان، غلات (غلاه)، اهل‌بیت (ع)، نقد روایات.

 فصول پایان‌نامه:

 این پژوهش در چهار فصل نگارش شده است:
فصل اول: «بررسی روایات نحوه برخورد و موضع‌گیری اهل‌بیت (ع) با جریان غلو و غالیان تا سال 95 هجری»
* پیامبر اکرم (ص)
* امیرالمؤمنین (ع)
* امام حسن (ع) و امام حسین (ع)
* امام سجاد (ع)
فصل دوم: «بررسی روایات نحوه برخورد و موضع‌گیری اهل‌بیت (ع) با جریان غلو و غالیان بین سال‌های 95 تا 148 هجری»
* امام باقر (ع)
* امام صادق (ع)
فصل سوم: «بررسی روایات نحوه برخورد و موضع‌گیری اهل‌بیت (ع) با جریان غلو و غالیان بین سال‌های 148 تا 329 هجری»
* امام کاظم (ع)
* امام رضا (ع)
* امام جواد (ع)
* امام هادی (ع)
* امام حسن عسکری (ع)
* امام زمان (عج)
فصل چهارم: «نقد و تحلیل شیوه‌های مواجه اهل‌بیت (ع) با غالیان»
* لعن و طرد
* برائت
* قتل
* احراق.

نوشتن دیدگاه