چکیده:
نقش اهلبیت (ع) در حفظ و صیانت از قرآن کریم در ابعاد و عرصههای گوناگون، مسئله اصلی این تحقیق است. بسیاری از روایات نقل شده از اهلبیت (ع) به تبیین منزلت و جایگاه رفیع قرآن پرداخته است. توصیه به پیروی از قرآن، بیان اوصاف والای قرآن مانند تجلیگاه خداوند، ریسمان الهی و نور حقیقی، تنها گوشهای از این مطالب است. از سوی دیگر، اهلبیت در مواقع گوناگون به حفظ و صیانت از قرآن اقدام نمودهاند. طبق روایات و گواهی بسیاری از دانشمندان اسلامی، امام علی اولین کسی است که بعد از رحلت رسول خدا، قرآن را یکجا جمع میکند. از سوی دیگر، زمانی که موضوع اختلاف قرائات مطرح میگردد اهلبیت (ع) با جدیت با قرائتهای مختلف مقابله کرده و مردم را به قرائت صحیح که همان قرائت رسول خدا و جمهور مسلمین بود، رهنمون شدند. ایشان برای قرائت صحیح و فهم آسان قرآن، به ابداع علم نحو اقدام کردند و جهت نمایاندن بُعد هنری و اعجاز قرآن، به تأسیس و تکمیل علم فصاحت و بلاغت پرداختند. اهلبیت (ع) با شیوههای گوناگون به مقابله با انواع کجرویها و شیطنتها که خطر تحریف قرآن را در پی داشت میپرداختند. اهلبیت (ع) که مفسران واقعی قرآن هستند، در تفسیر قرآن نیز علاوه بر آموزش روشهای صحیح تفسیری، منابع مورد نیاز برای تفسیر را نیز معرفی میکردند. از همین رو، بهکارگیری روایات ایشان در تفسیر، ضروری است. البته برخی کتب تفسیری، مانند کتاب امام باقر و تفسیر منسوب به امام حسن عسکری، در واقع بهوسیله شاگردان ایشان نگاشته شده و سپس به امام آن عصر نسبت داده شده است. اهلبیت (ع) در پرورش قاریان و مفسران قرآن نقش مهمی داشته و همچنین، حفظ قداست و حرمت قرآن در ابعاد مختلف آن که در روایات متعددی مورد تأکید است نیز بخشی از اهتمام اهلبیت (ع) در راستای صیانت از قرآن میباشد.
کلیدواژهها: اهل بيت(ع)، قرآن، امام علی، جمع قرآن، حفظ قرآن، تحريف.