چکیده:
موضوع این پژوهش «تفسیر روایی اهل‌بیت (ع) سوره‌های توحید، فلق و ناس» است و روش آن به‌صورت کتابخانه‌ای است. در این تحقیق که با هدف ارائه‌ی تفسیری مبتنی بر آموزه‌های راسخون در علم یا همان پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) به‌منظور فهم دقیق آیات قرآن تدوین یافته است؛ آیات هر سوره در دو بخش مفاد ظاهری با استفاده از کتب لغت اجتهادی و مفاد روایی با بهره‌مندی از روایات اهل‌بیت (ع) در برخی از تفاسیر روایی مورد بررسی قرار گرفته و سپس مقایسه‌هایی میان مفاد ظاهری و مفاد روایی انجام شده است؛ که در اکثر موارد حاکی از تطابق میان مفاد ظاهری و روایی است. در مواردی نیز معصومین (ع) زوایای مختلفی از موضوع را بیان نموده‌اند که در سوره به آن اشاره نشده است. گونه شناسی روایات به‌منظور تشخیص نوع ارتباط آن‌ها با آیات مربوطه و استخراج پیام‌ها و آموزه‌های هدایتی هر سوره از دیگر اقدامات این تحقیق در مورد روایات تفسیری اهل‌بیت: است. در پایان نیز به نتایج و دستاوردهای حاصل از تحقیق اشاره شده که به‌طور اجمال عبارتند از: 1- مبانی توحید به‌عنوان بنیاد معرفت خدا و پیام اصلی این سوره همواره مورد سؤال برای مخاطبان و همچنین مورد اهتمام جدی اهل‌بیت (ع) بوده و این مسئله با توجه به روایات ذیل این سوره کاملاً مشهود است؛ 2- آیات سوره توحید دلالت دارند بر بیان ابعاد وحدانیت پروردگار به دو صورت اثبات وجود و نفی هرگونه تشبیهی از او که با توجه به روایات ذیل آن در موضوعاتی نظیر تبیین مفهوم وحدانیت خدا، تبیین حقیقت صمد، تبیین معنای الله و نفی ولادت از خداوند و عدم کفو و نظیر برای او، مورد بررسی قرار گرفت؛ 3- آیات سوره فلق و ناس که از یک اتحاد موضوعی برخوردارند دلالت دارند بر وجود شرور در عالم چه آشكار و چه پنهان و تأکید بر این‌که پناه بردن به خداوند خصوصاً از شرور مخفی و دور از حواس لازمه داشتن یک زندگی ایمن و سالم است. از جمله‌ی این شرور حسادت ورزی به‌عنوان یک صفت رذیله در درون همه‌ی انسان‌ها و متأثر شدن فكر انسان از وسواس شیاطین است که در روایات معصومین (ع) به این موارد به‌خوبی پرداخته شده است؛ 4- در فصل گونه شناسی، روایات هر سوره به پنج گونه‌ی سوره شناخت، معنا شناخت، تأویلی، تطبیقی و تفسیری تقسیم شده‌اند. بیشترین تعداد از روایات مربوط به گونه‌ی سوره شناخت و بعد از آن تفسیری و پس از آن تطبیقی است؛ 5ـ سوره‌ی توحید با توجه به آیات آن و روایات معصومین (ع) مشتمل بر مهم‌ترین آموزه‌های اعتقادی در شناخت و معرفت پروردگار متعال است و سوره‌های فلق و ناس علاوه بر آموزه‌های اعتقادی مشتمل بر آموزه‌های اجتماعی و اخلاقی نیز هستند.
کلیدواژه‌ها:تفسیر، تفسیر روایی اهل‌بیت (ع)، روایات تفسیری، تفاسیر روایی، سوره‌ی توحید، سوره‌ی فلق، سوره‌ی ناس.
فصول پایان‌نامه:
این پایان‌نامه در سه بخش نگارش شده است:
بخش اول: «تفسیر روایی سوره‌ی توحید»
* فصل اول: مفاد ظاهری آیات و روایات تفسیری
* فصل دوم: گونه شناسی روایات تفسیری سوره‌ی توحید
* فصل سوم: آموزه‌های هدایتی و پیام‌های مورد تأکید سوره
بخش دوم: «تفسیر روایی سوره‌ی فلق»
* فصل اول: مفاد ظاهری و مفاد روایی سوره
* فصل دوم: گونه شناسی روایات تفسیری سوره‌ی فلق
* فصل سوم: آموزه‌ها و پیام‌های مورد تأکید سوره‌ی فلق
بخش سوم: «تفسیر روایی سوره‌ی ناس»
* فصل اول: مفاد ظاهری و مفاد روایی
* فصل دوم: گونه شناسی روایات تفسیری سوره‌ی ناس
* فصل سوم: آموزه‌های هدایتی و پیام‌های مورد تأکید سوره‌ی ناس.
