چکیده:

 این پژوهش به «بررسی مبانی فقهی و حدود مسئولیت منصب نیابت از امام عصر (عج)» پرداخته است. عنوانی که اذهان عموم را به برنامه‌ریزی دقیق خداوند برای ادامه‌ی مسیر رهبری مردم در هر عصری به‌ویژه دوران غیبت سوق می‌دهد. امیدواریم با تحلیل علمی منصب نیابت و استناد به کتب فقهی، سؤالات و شبهات مخاطبان گرامی در این زمینه پاسخ داده شود. غیبت امام (ع) موضوعی است که معصومین (ع) هر یک به‌نوعی شیعیان را به پذیرش آن تمرین داده و تکلیف امت اسلامی را معین فرموده‌اند. امام زمان (ع) نیز عدم ظهور خود را در دوران غیبت صغری با نصب و معرفی نواب اربعه برطرف کردند تا در اداره امور شیعیان خللی به وجود نیاید؛ اما در عصر غیبت کبری شخص پنجمی را مستقیماً از جانب خود و به نیابت خاص به مردم معرفی نفرمودند. لذا از آن زمان تاکنون، امور شیعیان بر عهده فقها قرار گرفته است. این پژوهش بعد از توضیح واژگانی از جمله نیابت، امام، قضاوت، وصایت، ولایت و بیان احکام آن، به ماهیت شناسی نیابت و مستندات فقهی آن پرداخته است. پس از توضیح نواب اربعه، شرایط نائب عام امام عصر (ع) و مناصب ایشان در حوزه‌های بیان احکام الهی، قضاوت، امور حسبه و ریاست عامه همراه با ادله‌ی هر یک مورد بررسی قرار گرفته است. آرای فقهای بزرگ در رابطه با شرایط نائب و سپس دیدگاه‌های آیت‌الله خویی، امام خمینی (ره) و شاگردان هر یک در مسئله‌ای نیابت توضیح داده شده است. در آخر نیز حدود اختیارات ولی‌فقیه (نائب امام عصر) از لسان فقهای بزرگ متقدم و متأخر بیان گردیده است.

 کلیدواژه‌ها:فقه، حدود، امام، نیابت، ولایت.

فصول پایان‌نامه:

این پایان‌نامه در سه فصل نگارش شده است:
فصل اول: «کلیات»
* مبحث اول: استانداردهای تحقیق
* مبحث دوم: تبیین واژگان و اصطلاحات
فصل دوم: «ماهیت شناسی نیابت و مستندات فقهی آن»
* مبحث اول: اقسام نائب
  گفتار اول: اقسام نائب
  گفتار دوم: نائب عام
* مبحث دوم: شرایط نائب عام
گفتار اول: نیابت بیان احکام
  گفتار دوم: نیابت قضا
  گفتار سوم: نیابت امور حسبه
  گفتار چهارم: نیابت ریاست عامه
* مبحث سوم: شرایط نائب در کلام فقها و نحوه‌ی احراز آن
  گفتار اول: شرایط در کلام فقها
  گفتار دوم: نحوه‌ی احراز شرایط نائب
فصل سوم: «حوزه‌ی مناصب و اختیارات نائب»
* مبحث اول: مناصب و اختیارات پیامبر، امام و نائب ایشان
  گفتار اول: مناصب و اختیارات پیامبر (ص)
  گفتار دوم: مناصب و اختیارات امام (ع)
  گفتار سوم: مناصب و اختیارات نائب امام (ع)
* مبحث دوم: ادله مناصب و اختیارات نائب
  گفتار اول: بیان احکام دینی
گفتار دوم: قضا
* مبحث سوم: دو دیدگاه متفاوت در استدلال بر ولایت‌فقیه
  گفتار اول: دیدگاه حق تصدی فقیه به‌عنوان وظیفه از باب حسبه
  گفتار دوم: دیدگاه نصب و نیابت
  ولی‌فقیه امام مسلمین، وصی پیامبر (ص)
  فقهای متقدم
  فقهای متأخر
ولایت‌فقیه نه وکالت فقیه.

نوشتن دیدگاه