چکیده:

موضوع این پژوهش، نقش امام هادى (ع) در هدایت و رهبرى جامعه اسلامى در خلافت متوکل می‌باشد. مسئله این پژوهش این است که امام هادى (ع) در هدایت و رهبرى جامعه اسلامى در عصر متوکل چه نقشى داشته است. بر این اساس سؤال اصلى این تحقیق این است: نقش امام هادى (ع) در هدایت و رهبرى جامعه اسلامى در خلافت متوکل چه بوده است؟ سؤال‌های فرعى این تحقیق بدین قرار است: شرایط سیاسى و اجتماعى و فرهنگى حاکم بر عصر امام هادى (ع) چه بوده است؟ فعالیت‌های سیاسى و اجتماعى امام هادى (ع) در عصر متوکل از چه قرار بوده است؟ فعالیت‌های اقتصادى امام هادى (ع) چه بوده است؟ نقش امام هادى (ع) در ساماندهى به مشکلات اقتصادى بخصوص شیعیان چه بوده است؟ نقش امام هادى (ع) در هدایت فرهنگى جامعه اسلامى بخصوص جامعه شیعه چه بوده است؟ فرضیه‌های این پژوهش به قرار زیر است: 1) شرایط سیاسى و اجتماعى و فرهنگى حاکم بر عصر امام هادى (ع) شرایط بسیار دشوار و خفقان آلود و توأم با انحرافات فکرى و فشار اقتصادى بوده است؛ 2) امام هادى (ع) در عرصه سیاسى و اجتماعى فعّال بوده و باوجود شرایط تقیه آمیز، در حدّ توان جهت حفظ مکتب سیاسى اهل‌بیت (ع) و کمک به علویان مبارز، کوشا بوده است؛ 3) بیشترین فعالیت امام هادى (ع) در عرصه فرهنگى بوده و حضرت در این زمینه، چه در سطح عموم جامعه و چه در زمینه تبیین و حراست از معارف مکتب اهل‌بیت (ع) بسیار کوشا بوده است؛ 4) امام هادى (ع) در زمینه اقتصادى نیز فعّال بوده و حضرت، به‌ویژه از طریق سازمان وکالت که بازوى اجرایى حضرت محسوب می‌شد، کمک‌های چشم‌گیری به نیازمندان شیعه و علویان می‌کرده است. در این پژوهش طى چند فصل محورهاى زیر مورد بحث و بررسى قرار گرفته است: 1) شرایط سیاسى، اجتماعى و فرهنگی عصر امام هادى (ع)؛ 2) بررسى اوضاع سیاسى، اجتماعى و فرهنگى عصر امام هادى (ع)؛ 3) فعالیت‌های سیاسى حضرت امام هادى (ع)؛ 4) فعالیت‌های فرهنگى امام هادى (ع)؛ 5) فعالیت‌های اقتصادى حضرت امام هادى (ع) و نهاد وکالت.

نوشتن دیدگاه