چکیده:
بحث درباره واقعيت‌هاي هستي، ارتباط پديده‌ها با يكديگر، نياز پديده‌ها به علت هستی‌بخش، ذرات، صفات و افعال علت هستی‌بخش و ... از اساسي‌ترين مباحث در زندگي بشر بوده، هست و خواهد بود. مجموعه اين مباحث كه فلسفه الهي را تشكيل مي‌دهد، به دليل آنكه نقشي اساسي و زيربنايي را در شناخت امور واقعي از امور غيرواقعي، تحكيم اصول و مباني جهان‌بيني ديني و تثبيت باورها دارد، با ارائه قوي‌ترين و عميق‌ترين براهين و استدلال‌هاي عقلي مي‌تواند از حريم دين و مسائل اساسي آن به بهترين وجه ممكن دفاع كند، بنابراین مورد توجه اديان آسماني بوده و توسط رهبران اين اديان مورد گوشزد قرار گرفته است. دين اسلام نیز كه آخرين و كامل‌ترين دين الهي است، به اين نوع از فلسفه توجه خاصي داشته و در كتاب آسماني خود و توسط رهبران معصومش به مهم‌ترين مباحث مطرح در اين زمينه پرداخته است. در اين راستا پيشواي هشتم اسلام، حضرت رضا (ع) به دليل شرايط خاص سياسي و فرهنگي زمان خود و نيز به دليل شروع نهضت ترجمه در آن دوران و ورود فلسفه يونان به جهان اسلام، بيشترين مباحث را در زمينه فلسفه الهي مطرح كرده‌اند. به همين خاطر از جمله گام‌هاي مؤثر در آشنايي هر چه بيشتر با فلسفه الهي و مسائل اساسي‌اش اين است كه بدانيم ديدگاه آن حضرت در اين زمينه چيست؟ و چه نظراتي را در رابطه با مسائل خاص فلسفه الهي ابراز كرده‌اند؟ تا با بهره‌گيري از سخنان گهربار و حكيمانه ايشان كه سرچشمه اصلي معارف الهي‌اند، بتوانيم تصويري هر چه صحيح‌تر و جامع‌تر از فلسفه الهي داشته باشيم. بر اين اساس، لازم است ابتدا منابع معتبر روایی را كه سخنان آن حضرت در آن‌ها ثبت شده است را شناسايي كرده و پس از استخراج سخنان و نظرات بلند ايشان در زمينه مهم‌ترين و اساسي‌ترين مسائل مربوط به فلسفه الهي، به تجزيه و تحليل و تبيين آن‌ها بپردازيم.
کلیدواژه‌ها:فلسفه، فلسفه الهی، واجب‌الوجود، طبیعت، فطرت، عقل، نظم، حرکت، حدوث، امکان.
فصول پایان‌نامه:
این پژوهش در نُه فصل ارائه شده است:
فصل اول: «مروری بر زندگانی امام رضا (ع)»
فصل دوم: «اوضاع سیاسی و فرهنگی دوران امام رضا (ع)»
فصل سوم: «علل طرح مباحث فلسفی در زمان امام رضا (ع)»
فصل چهارم: «فلسفه الهی»
فصل پنجم: «شناخت واجب‌الوجود»
فصل ششم: «اثبات واجب‌الوجود»
فصل هفتم: «اثبات توحید واجب‌الوجود»
فصل هشتم: «صفات واجب‌الوجود»
فصل نهم: «افعال واجب‌الوجود».
