چکیده:

 حکومت امویان که نمادی از عصبیت عربی بود، پس از هشتاد سال با انقلاب عباسیان فروریخت. عباسیان با شعار «الرضا من آل محمد» توانستند حمایت توده‌های ایرانی را که از گرایشات علوی برخوردار بودند جلب نمایند. به‌مجرد پیروزی انقلاب عباسی، ایرانیان به چهره سالوس و تزویر خلفای عباسی پی بردند. ایران به‌ویژه خراسان عرصه شورش‌ها و نهضت‌ها گردید. قیام‌های علویان علاوه بر عراق و حجاز، در خراسان نیز مورد استقبال توده‌های خراسانی واقع شد. این مسئله برای عباسیان که خلافت خویش را مدیون خراسانیان می‌دانستند، خطر جدی به شمار می‌رفت. مأمون علیرغم سیاست خلفای سلف خویش در سرکوبی، تدابیر جدیدی را طرح نمود، تا خلافت عباسیان را از بحران رهایی بخشد و پایه‌های حکومت خود را مستحکم نماید. وی به دلیل قتل برادرش امین و اشتهار به داشتن ریشه ایرانی، از حمایت خاندان عباسی محروم بود. ازاین‌رو به‌دشواری گذشته خلافت، معضلی جدید افزوده شد و مأمون می‌بایست با طرحی جدید با چالش‌های موجود مقابله نماید. انتقال امام رضا (ع) از مدینه به مرو و تفویض مقام ولیعهدی در راستای تدابیری بود که مأمون برای نجات خلافت عباسی از بحران اتخاذ نمود. در این رساله سعی شده است تا با بررسی عوامل مؤثر در دعوت مأمون برای ولیعهدی امام رضا (ع) و سیاست‌های امام (ع) در مقابله با برنامه‌ها و اهداف مأمون از سوی دیگر، که در مجموع موجب بالندگی اندیشه علویان و به‌طورکلی شیعی گردید، بررسی شود.

 کلیدواژه‌ها:امام (ع)، امامت، ولایتعهدی، ولیعهد.

فصول پایان‌نامه:

این تحقیق دارای پنج فصل می‌باشد:
فصل اول: «کلیات طرح»
* بیان مسئله
* هدف و اهمیت تحقیق
* سؤال تحقیق
* فرضیه‌های تحقیق
* روش تحقیق
فصل دوم: «تاریخچه زندگانی امام رضا (ع)»
* بخش اول: نسب و خاندان
* بخش دوم: کودکی و نوجوانی
* بخش سوم: خانواده
* بخش چهارم: ویژگی‌های شخصی و اخلاقی امام (ع)
* بخش پنجم: شهادت امام رضا (ع)
فصل سوم: «اوضاع سیاسی و اجتماعی قرن دوم (روزگار امام)»
* بخش اول: اوضاع سیاسی قرن دوم
* بخش دوم: اوضاع اجتماعی قرن دوم
فصل چهارم: «فعالیت‌های سیاسی امام رضا (ع)»
* فعالیت‌های سیاسی امام رضا (ع) در مدینه پس از امامت
* سیاست امام در مقابل اندیشه‌ها و برنامه‌های مأمون
* روابط مأمون با امام رضا (ع)
* روابط حضرت علی بن موسی (ع) با علویان
* روابط حضرت علی بن موسی (ع) با موالی
* تدابیر امام (ع) در برابر مأمون
فصل پنجم: «ولایتعهدی امام رضا (ع)»
* امام رضا (ع) در عصر مأمون
* شخصیت مأمون
* مشکلات سیاسی مأمون
* پیشنهاد ولایت‌عهدی از دیدگاه مأمون
* اهداف سیاسی مأمون از طرح مسئله ولایت‌عهدی
* اهداف مذهبی مأمون از طرح مسئله ولایتعهدی
* کنترل فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی حضرت علی بن موسی (ع)
* علت پذیرش ولایتعهدی
* نتایج پذیرش ولایتعهدی.

نوشتن دیدگاه