چکیده:

 امام صادق (ع) با متکلمان اهل سنت در زمینه‌های مختلف دارای مناظرات و مباحثاتی می‌باشند که می‌توان از این تعاملات و نحوه آن پی به شناخت سیره علمی و اجتماعی امام صادق (ع) برد. امام صادق (ع) پیشوای ششم شیعیان به‌عنوان رئیس مکتب جعفری پیروان خویش را به هم‌زیستی با اهل سنت دعوت می‌نمود تا به این شیوه شیعیان از جامعه که اکثریت آن با اهل سنت بود منزوی نشوند و هم بتوانند احکام و اصول شیعه را با ملایمت به آنان منتقل کنند. ازاین‌روی در مدار حق با مسامحه با آنان رفتار می‌نمودند، اما این سهل گرفتن هرگز به معنای زیر پا گذاشتن اصول نبود و آنجا که مسأله اصولی در میان بود، حضرت هرگز تسلیم نمی‌شدند. آنچه به دوره امامت امام صادق (ع) ویژگی خاصی بخشیده بود استفاده از علم بی‌کران امامت، تربیت دانش‌طلبان و بنیان‌گذاری مکتب تشیع است. متکلمان اهل سنت به‌عنوان عضوی از جامعه علمی اهل سنت در دوران امامت امام صادق (ع) در مواضع مختلف با امام ساعت‌ها به بحث و مناظره و طرح پرسش می‌پرداختند و از محضر امام جواب‌های مستدل و محکم دریافت می‌کردند و در برابر عظمت علمی و منطق قوی او چاره‌ای جز تسلیم و تواضع نداشتند. در بسیاری از موارد برخی از افراد در خلال بحث‌ها و مناظرات با امام، وجدان خفته‌شان بیدار و راه حق را تشخیص می‌دادند.

 کلیدواژه‌ها:امام صادق (ع)، کلام، متکلم، اهل سنت، مناظرات.

 فصول پایان‌نامه:

این پایان‌نامه دارای چهار فصل بیان شده است:
فصل اول: «کلیات و مقدمات»
* جایگاه علم کلام
* بررسی شکوفایی علم کلام در عصر امام صادق (ع)
فصل دوم: «بررسی سیره علمی امام صادق (ع)»
* بهره‌گیری از شیوه‌های علمی رایج
* نظارت امام بر مناظره‌های اصحاب
* تشویق شاگردان به بیان مناظره‌هایشان با مخالفین
* لزوم اجازه امام صادق (ع) در مناظره
* تخصص معیار امام برای مناظره شاگردان
* تأسیس دانشگاه بزرگ جعفری و تربیت شاگردان
* توجه امام صادق (ع) به شرایط و موقعیت‌ها
* تعامل علمی امام صادق (ع) با مخالفین
* تشویق بر جدال احسن و نهی از جدال غیر احسن
* دستور به عقل‌گرایی
* نهی از قیاس
* نهی از نقل اسرائیلیات
* برتری دادن دانش بر عبادت
* تأکید بر نوشتن احادیث و علوم
* منع از ارتباط با حاکمان و کارگزاران حکومت
فصل سوم: «نحوه پیدایش فرق کلامی معاصر با امام صادق (ع)»
* خوارج
* مرجئه
* جهمیه
* قدریه
* معتزله
فصل چهارم: «سیره امام صادق (ع) در برابر متکلمان اهل سنت»
* سیره امام صادق (ع) در برابر خوارج
* سیره امام (ع) در برخورد با مرجئه
* سیره امام (ع) در برخورد با جهمیه (جبریه)
* سیره امام (ع) در برخورد با قدریه
* سیره امام صادق (ع) و شیعیان در برابر معتزله.

نوشتن دیدگاه