چکیده:

 از آنجا که شناخت سیره‌ی معصومان (ع) به‌عنوان الگوهای زندگی فaردی و اجتماعی و تجسم عینی مکتب، همواره یک ضرورت است، از دیرزمان، عالمان و محققان در این عرصه گام‌هایی فرا پیش نهاده و ساحت‌های زندگی امامان اهل‌بیت (ع) را با رویکردهای مختلف مورد بررسی قرار داده‌اند. در این میان، حیات اجتماعی و سیاسی امام صادق (ع) یکی از عرصه‌های قابل تأمل است و تحلیل مستندات حدیثی و تاریخی که از نحوه‌ی مواجهه‌ی آن حضرت با منصور عباسی حکایت دارند، در ترسیم چهره‌ی سیاسی حضرتش بسی کارآمد است. این پژوهش تعداد بیست و یک روایت را از جنبه‌ی فقه‌الحدیثی در سه فصل مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه دست یافته است که هرچند صفحه‌های مربوط به این مواجهه در آغاز متفاوت و احیاناً متضاد جلوه می‌کند، اما نرمش‌های حکیمانه‌ی امام (ع) در پاره‌ای موارد، به فرض صحت، با عناصری چون تقیه قابل تفسیر بوده و در مجموع، رفتار امام (ع) تابع اصولی چون تبیین حقایق مکتب، دفاع از ارزش‌های مهمی چون ظلم‌ستیزی و مبارزه با کج‌روی و انحراف می‌باشد.

نوشتن دیدگاه